راهنمای قدم به قدم تکنیک های بستن زخم
یادگیری تکنیک های بستن زخم به فرد کمک می‌کند تا در صورتی‌که خود یا افراد خانواده دچار آن شدند بتوان زخم را درمان کرد. زخم‌ها به دو دسته زخمهای باز و بسته تقسیم می‌شوند. برای درمان این زخم‌ها باید اقدامات خاصی انجام داد. بعضی از اقدامات بین زخم باز و بسته مشترک هستند؛ اما بعضی از اقدامات برای پانسمان زخم باز یا بسته متفاوت است. ما در این مطلب می‌خواهیم این تکنیک‌ها و هر آنچه که به پانسمان کردن زخم مربوط می‌شود را به شما آموزش دهیم. پس در ادامه همراه ما باشید.
فرق زخم باز و زخم بسته چیست؟
قبل از هر چیز باید بگوییم به‌طور کلی انواع زخم‌ها به دو دسته زخم باز و زخم بسته تقسیم می‌شود. زخم باز با پاره شدن پوست یا بافت‌های زیرین آن به محیط خارجی رخ می‌دهد. اما در زخم بسته هیچ پارگی در سطح پوست مشاهده نمی‌شود و نمی‌توان خونریزی را دید. در واقع در این زخم‌ها روی پوست سالم است و زیر پوست اسیب می‌بیند. از آنجا که این زخم‌ها خونریزی خارجی ندارند تکنیک های بستن زخم روی زخم باز اجرا می‌شود. بنابراین در این مطلب در مورد زخم باز صحبت می‌کنیم.
✍ بیشتر بخوانید: قیمت و خرید انواع ترالی استیل
پانسمان چیست؟
تکنیک های بستن زخم یا پانسمان باید طبق اصول انجام شود. این کار به این ترتیب انجام می‌گیرد که که با آسیب دیدن پوست و لایه‌های زیرین آن لازم است پوششی روی زخم قرار بگیرد که به آن پانسمان می‌گویند. با پانسمان، مانع از عفونت زخم می‌شویم و زخم‌ها سریع‌تر خوب می‌شوند؛ همچنین با قطع خونریزی از بروز صدمات مکانیکی جلوگیری می‌شود.
انواع زخم های باز و روش های پانسمان آن
زخمهای باز انواع مختلفی دارند و تکنیک های بستن زخم باز با هم متفاوت هستند. ما در اینجا انواع زخمهای باز و اقداماتی که باید در صورت مواجه شدن با آنها انجام دهید را ذکر می‌کنیم:
➕ زخمهای ناشی ازخراشیدگی ها و ساییدگی
زخم‌هایی که با ساییده شدن لایه فوقانی پوست ایجاد می‌شوند خونریزی زیادی نمی‌کنند؛ اما بیشتر درد احساس می‌شود و اعصاب این لایه پوست، آسیب می‌بینند. در صورت زیاد بودن میزان خراشیدگی و ساییدگی یا فرو رفتن اجسام خارجی یا ذرات خاک در زخم، این زخم‌ها ممکن است خطرناک باشند. برای پانسمان ابتدا باید جسم خارجی که در پوست وارد شده است را در بیاورید و سپس با آب و صابون بشویید. در ادامه زخم را با بتادین ضدعفونی و پانسمان کنید.
➕ زخم هایی که به علت بریدگی به وجود می آیند
زخم‌هایی که به‌علت بریدگی به‌وجود می‌آیند لبه‌های صافی دارند و شبیه بریده شدن در جراحی یا بریدگی به وسیله کاغذ هستند. این زخم‌ها با سوزش خیلی زیادی همراه بوده و میزان خونریزی بسته به عمق بریدگی محلی که زخم شده و ابعاد و اندازه زخم، متفاوت است.
➕ زخم هایی که به علت پاره شدگی به وجود می آیند
عمق این زخم‌ها زیاد بوده و به بافت‌های زیرین پوست هم آسیب می‌رسد. این زخم‌ها برعکس زخم‌هایی که به‌علت بریدگی ایجاد می‌شوند لبه‌های صافی ندارند. این زخم‌ها به وسیله برخورد اجسام تیز به وجود می‌آیند و ممکن است با خونریزی شدیدی همراه باشند.
برای پانسمان زخم‌ها در پاره شدگی و بریدگی باید با فشار دادن مستقیم محل خونریزی، خونریزی را متوقف کنید. با نزدیک کردن لبه‌های آن به هم به بی‌حرکت کردن عضو آسیب‌دیده بپردازید و بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا شدت خونریزی کاهش یابد. در صورت وجود جسم خارجی در زخم آن را خارج نکنید؛ بلکه بعد از ضدعفونی و پانسمان کردن زخم، فرد مورد نظر را به مرکز درمانی ببرید.
✍ بیشتر بخوانید: انواع مارکر جراحی
➕ زخم هایی که در اثر کنده شدگی به وجود می آیند
در این‌گونه زخم‌ها تکه‌ای از پوست یا عضله از بدن فرد کنده شده یا از آن آویزان می شود. در تکنیک های بستن زخم کنده شدگی ابتدا لازم است با تمیز کردن سطح زخم از خونریزی آن جلوگیری کنید. اگر قسمتی از پوست یا عضله آویزان بود آن را در جای اولیه گذاشته و به بستن زخم اقدام کنید و فرد آسیب‌دیده را نزد پزشک ببرید.
➕ زخم هایی که به علت سوراخ شدگی به وجود می آیند
این زخم‌ها به‌علت وارد شدن یک جسم نوک تیز رخ می‌دهند و عمق زیادی دارند. این نوع زخم‌ها همیشه با خونریزی شدید همراه نیستند؛ ولی درصورتی‌که این سوراخ‌شدگی‌ها در ناحیه شکم و قفسه سینه به‌وجود بیاید احتمال خونریزی‌های شدید و مرگ زیاد است.
از تکنیک های بستن زخم در این نوع از زخم‌ها این است که اجازه دهید کمی خونریزی ادامه داشته باشد تا میکروب‌های داخل زخم خارج شوند. بعد زخم را ضدعفونی و پانسمان کنید. اگر جسم خارجی داخل آن وجود دارد خارج نکنید؛ چرا که در صورت خارج کردن آن، خونریزی شدیدتر می‌شود. جسم خارجی را با پانسمان ثابت کنید و فرد مجروح را به بیمارستان ببرید.
➕ قطع شدن عضوی از بدن
از شدیدترین جراحت‌ها قطع شدن عضوی از بدن است. معمولا این اتفاق بیشتر با جسم برنده صنعتی اتفاق می‌افتد. اقداماتی که در زمان قطع شدن عضو بدن صورت می‌گیرد این است که ابتدا ناحیه مورد نظر را فشار دهید و با نگه داشتن به طرف بالا خونریزی را متوقف کنید. عضو قطع شده را در گاز استریل بپیچید. اگر گاز استریل در دسترس نبود آن را در دستمال تمیز بپیچید و در کیسه پلاستیکی قراردهید و سر کیسه را ببندید. کیسه پلاستیکی حاوی عضو قطع شده را در کیسه یخ قرار دهید و همراه فرد آسیب‌دیده به بیمارستان ببرید.
وسایل مورد نیاز برای بستن زخم باز
وسایلی که برای بستن زخم استفاده می‌شود به نوع زخم و شدت آن مربوط می‌شود. معمولا از وسایل زیر برای این منظور کمک می‌گیرند:
- پنس
- قیچی
- چسب
- باند
- گاز استریل
- پنبه
- سرم شستشو یا نرمال سالین
- محلول‌های ضدعفونی کننده
✍ بیشتر بخوانید: انواع دستکش جراحی و کاربردهای آن
مراحل بستن زخم
مراحلی که برای بستن زخم باید طی کنید عبارتند از:
✅ مرحله اول
در مرحله اول دست‌ها را با آب و صابون بشویید و بگذارید بدون اینکه از حوله یا دستمال استفاده کنید خشک شوند. بهتر است بعد از خشک شدن دست‌ها از الکل سفید برای ضدعفونی کردن آنها استفاده کنید.
✅ مرحله دوم
در مرحله دوم برای تمیز کردن زخم از خاک و گل، زخم و دوروبر آن را به کمک پنبه و سرم فیزیولوژی تمیز کنید.
✅ مرحله سوم
در این مرحله با پنبه آغشته به مواد ضدعفونی کننده اقدام به تمیز کردن زخم از داخل به طرف بیرون کنید. برای ضدعفونی کردن زخم، پنبه استفاده شده را بعد از استفاده دور بیندازید.
✅ مرحله چهارم
اکنون که زخم و اطراف آن را تمیز کردید نوبت به پوشاندن آن با گاز استریل است. در این مرحله باید از باند یا چسب استفاده کرده و گاز استریل را محکم و فیکس کنید تا جابه‌جا نشود.
ویژگی های پانسمان زخم
پانسمانی که برای زخم‌ها استفاده می‌شود باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشد:
- پانسمان زخم باید تمیز بوده و از آلودگی‌های میکروبی مبرا باشد تا میکروبی به سطح زخم وارد نشود و از آلودگی دوباره زخم جلوگیری شود.
- پانسمان باید مانند پارچه‌های توری دارای سوراخ‌های زیادی باشد تا اکسیژن بتواند به سطح زخم و اطراف آن برسد.
- باید جلوی رشد احتمالی میکروب‌های بی‌هوازی در سطح زخم گرفته شود.
- باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند رطوبت پوست از زیر پانسمان را تبخیر کند. اگر این‌گونه نباشد پوست مرطوب شده و به دنبال آن پانسمان خیس خواهد شد و در نتیجه شرایطی فراهم می‌شود که میکروارگانیسم‌ها رشد کنند.
- جنس پانسمان اهمیت خاصی دارد و نباید به زخم بچسبد. در غیر این‌صورت ممکن است بافت‌های در حال ترمیم پوست با برداشتن پانسمان آسیب ببینند.
- پانسمان باید این قدرت را داشته باشد که به جذب ترشحات زخم بپردازد.
- برای اینکه زخم در مقابل ضربه و صدمه‌های دیگر در امان باشد لازم است پانسمان از حجم و ضخامت کافی برخوردار باشد.
- اندازه پانسمان باید به‌حدی باشد که تمام سطح زخم را بپوشاند و لبه آن حداقل ۲ سانتی‌متر از زخم بیشتر باشد.
✍ بیشتر بخوانید: زخم پای دیباتی چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟
نکاتی که باید در هنگام بستن زخم رعایت کنید
برای بستن زخم باید به ﻧﮑﺎت مهمی توجه کنید که به قرار زیر است:
- در ھﻧﮕﺎم ﭘﺎﻧﺳﻣﺎن مراقب باشید تا مستقیما روی زخم، ﺳرفه و ﻋﻄﺴﻪ نکنید تا زخم‌ها آلوده نشوند.
- اﮔﺮ برای شستشوی زخم، ﺳﺮم ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژی ندارید از نمک استفاده کنید. برای این منظور از ۹ ﮔﺮم ﻧﻤﮏ کمک بگیرید و آن را در ﯾﮏ ﻟﯿﺘﺮ آب ﺟﻮﺷﯿﺪه ﺳﺮد ﺷﺪه ترکیب ﮐﻨﯿﺪ و با آن زخم را شستشو دهید.
- برای زﺧﻢﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ و ﺧﺮاش ﭘﻮﺳﺖ از آب و ﺻﺎﺑﻮن ﮐمک بگیرید.
- بهتر است ﺑﺮای ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن از «ﭘﻨﺲ» کمک بگیرید در غیر این صورت دست‌ها را تمیز کرده و به سطح گاز یا پدی که قرار است مستقیما روی زخم گذاشته شود دست نزنید.
- گاز یا پنبه مورد استفاده برای تمیز کردن اطراف زخم نباید با سطح زخم تماس پیدا کند.
- در صورت فاصله داشتن دو ﻟﺒﻪ زﺧﻢ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ دو لبه آن را ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺨﯿﻪ زدن به هم نزدیک کنید تا زخم زودتر بهبود یابد. سپس فرد مجروح را نزد پزشک ببرید.
- اﻧﺪازه ﮔﺎزی ﮐﻪ برای زخم استفاده می‌شود بسته به وسعت زخم متفاوت است. این گاز باید به‌طور کامل زخم و اطراف آن را پوشش دهد.
- از قرار دادن ﭘﻨﺒﻪ به‌صورت ﻣﺴﺘﻘﯿم روی زﺧﻢ خودداری کنید چرا که کندن آن بعد از خشک شدن سخت و دردناک است.
- اﮔﺮ زﺧﻢ آلوده ﺑه ﺧﺎک و اﺷﯿﺎی آﻟﻮده باشد باید سرم ضدکزاز تزریق شود.
- ﺑﺮای بستن زخم در قسمتی که زیر لباس قرار دارد اول لباس را ببرید تا وسعت و چگونگی زخم را ببینید بعد روی زخم را تمیز کرده و با گاز استریل یا پد ببندید.
سخن پایانی
حتما برای شما پیش آمده است به‌دلایلی قسمتی از بدن شما دچار زخم شده باشد. همان‌گونه که در این مطلب از سایت بوژان طب گفتیم زخم‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برای پانسمان لازم است از تکنیک های بستن زخم استفاده شود. درصورتی‌که به اطلاعات بیشتری در این زمینه نیاز دارید یا با سوال یا ابهامی مواجه هستید با همکاران ما ارتباط بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.
❓ سوالات متداول
- چرا باید پانسمان مثل پارچه توری سوراخ ریز داشته باشد؟
به‌دلیل اینکه اکسیژن به زخم برسد لازم است پانسمان سوراخ ریز داشته باشد.
- اندازه پانسمان زخم باید چقدر باشد؟
اندازه پانسمان باید دو سانتی‌متر بیشتر از زخم باشد.
- در صورت در دسترس نبودن سرم فیزیولوژی از چه چیزی برای شستشوی زخم استفاده کنیم؟
اگر سرم فیزیولوژی در دسترس نبود می‌توانید از از نمک و آب جوشیده شده سرد برای شستشوی زخم استفاده کنید.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.