سیر تا پیاز آسیب نخاعی

شاید شما دوست دارید بدانید آسیب نخاعی چیست و چرا بعضی از افراد دچار این عارضه می‌شوند؟ آسیب دیدگی‌هایی که مربوط به بخش سیستم عصبی مرکزی است را آسیب نخاعی می‌گویند. این آسیب، مشکلات عدیده‌ای را برای فرد به‌وجود می‌آورد. گاهی آنقدر این مشکلات جدی می‌شود که ممکن است فرد را فلج کند. بنابراین در هنگام بروز آسیب نخاعی مراجعه به پزشک متخصص و جراح مغز و اعصاب ضروری است. در ادامه با بوژان طب همراه ما باشید تا به اطلاعات بیشتری در این زمینه دست یابید.

در مورد آسیب نخاعی چه می‌ دانید؟

آسیب نخاعی چیست؟ در آسیب نخاعی ممکن است به هر بخش از نخاع آسیب برسد. نخاع در پایین مغز شروع شده و تا کمر ادامه دارد.‌ انواع مختلفی از آسیب نخاعی وجود دارد. در آسیب نخاعی یا نخاع مستقیما آسیب می‌بیند یا به بافت و مهره‌های مربوط به نخاع، آسیب وارد می‌شود.

در این هنگام پیام عصبی از مغز و نخاع به اندام‌های دیگر یا از اندام‌ها به سیستم عصبی منتقل نمی‌شود و اختلال در آن به‌وجود می‌اید. در واقع با وجود این مشکل، عملکرد ضروری بدن مختل شده و بعضی از اندام‌ها به‌خوبی کار نمی‌کنند‌. این آسیب‌ها براساس شدت آسیبی که به نخاع وارد می‌شود متفاوت هستند. اگر آسیب به گردن نزدیک‌تر باشد مشکلات بیشتری در پی دارد؛ اما اگر صدمات به نقاط پایین کمر محدود شود آسیب کمتری خواهد دید.

علائم آسیب نخاعی چیست؟

علائم آسیب نخاعی به میزان و محل آسیب‌دیده مربوط می‌شود. هر چقدر نخاع در قسمت بالاتر آسیب ببیند بخش‌های بیشتری از بدن آسیب می‌بینند و حتی ممکن است منجر به فلج شود‌. آسیب‌دیدگی نخاع در قسمت پایین تنها بخش پایینی بدن و پاهای او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

فلج ناشی از آسیب نخاعی چگونه است؟ این مشکل یا بلافاصله بعد از آسیب رخ می‌دهد یا به‌علت خونریزی و تورم در نخاع و در نهایت مرگ سلولی اتفاق می‌افتد. اگر آسیب نخاعی به مرگ سلول‌های عصبی نینجامد یا تعداد کمی از سلول‌ها از بین بروند امکان بهبود کامل فرد وجود دارد. اما شاید برای شما سوال باشد آسیب به نخاع چه علائمی دارد؟ از علائم آسیب نخاعی عبارتند از:

• بی‌حسی، گزگز یا عدم حس‌کردن در دست‌ها یا پاها
• از دست دادن حرکت (فلج)
• احساس درد یا فشار در سر، گردن یا پشت کمر
• احساس ضعف در هر قسمت از بدن
• قرار گرفتن سر یا ستون فقرات در موقعیت‌های غیرطبیعی
• از دست دادن کنترل مثانه یا قسمت انتهایی روده
• تغییرات در عملکرد جنسی
• اختلالات فشار خون به‌ویژه افت فشار خون
• مشکل در راه رفتن
• تنگی نفس
• به‌هم خوردن نظم در ضربان قلب
• تغییر در دمای بدن مانند افت غیر عادی دمای بدن
• رفلاکس‌ها و واکنش‌های غیرعادی

انواع آسیب های نخاعی

علت ایجاد آسیب‌های نخاعی، تروما است، از این رو انواع مختلفی از آسیب‌دیدگی و مشکلات وجود دارد که به‌علت آسیب نخاعی به‌وجود می‌اید. از مهم‌ترین دلایل آسیب نخاعی می‌توان آسیب‌ها و حوادث ورزشی، حوادث و تصادفات وسایل نقلیه و رانندگی، سقوط و عوارض جراحی را نام برد. انواع آسیب طناب نخاعی را می‌توان در دسته‌های آسیب نخاعی ناقص یا آسیب نخاعی کامل قرار داد.‌

✅ آسیب نخاعی ناقص

یکی از انواع آسیب نخاعی، نوع ناقص است. در واقع در صورت آسیب دیدن بخشی از نخاع به آن آسیب نخاعی ناقص می‌گویند. در این حالت، وضعیت حسی-حرکتی و قدرت حرکت و حس بیمار به ناحیه‌ای که آسیب دیده است و شدت آسیبی که به نخاع وارد شده است وابسته است.

✅ آسیب نخاعی کامل

در صورت آسیب دیدن نخاع به صورت کامل آن را آسیب نخاعی کامل می‌نامند. مانند آسیب‌های نخاعی پاراپلژی که تنه و پاها دچار آسیب و ضعف حسی-حرکتی می‌شوند و تتراپلژی که در اندام‌های مختلف بالایی و پایینی یعنی دست و تنه و پا دچار آسیب و نقص حسی-حرکتی می‌شوند.

سطح و میزان آسیب‌ دیدگی نخاع

چهار بخش از نخاع که بر سطح آسیب‌دیدگی آن موثر هستند شامل بخش‌های خاجی، کمری، سینه‌ای و گردنی می‌شوند. هر قسمتی از ستون مهره‌ها از بخشی از اعصاب با کنترل توان حسی-حرکتی بدن محافظت می‌کند. از این رو شدت و عوارض آسیب نخاعی با توجه به بخشی که درگیر شده و نوع آسیب وارد شده مربوط می‌شود‌. برای اینکه بدانید آسیب نخاع چیست و چه عوارضی به همراه دارد لازم است ابتدا در مورد بخش‌هایی از نخاع که ممکن است دچار آسیب شوند اطلاعات بیشتری داشته باشید که در زیر به آن می‌پردازیم.

✅ آسیب نخاعی ناحیه گردنی

بخش گردنی ستون فقرات ۷ مهره دارد. شدیدترین آسیب نخاعی، آسیب‌دیدگی از ناحیۀ گردن است؛ چرا که این آسیب، بخش‌های بیشتری را درگیر می‌کند.‌ آسیب نخاعی گردن معمولا باعث می‌شود فرد از شانه به پایین دچار نقص و از کارافتادگی شود و در مواردی مرگ مصدوم را به دنبال دارد. آسیب نخاعی در ناحیۀ گردن منجر به مشکلاتی همچون فلج دست‌ها و پاها، مشکل در تکلم، مشکل در تنفس مستقل، سرفه کردن، ضعف در انجام فعالیت‌های عادی و کنترل روده و مثانه می‌شود.

✅ آسیب نخاعی ناحیه سینه‌ ای

در این ناحیه از ستون فقرات تعداد ۱۲ مهره وجود دارد و کنترل عضلات بالایی سینه، میانی پشت و ناحیۀ شکمی را به‌عهده دارد. عضلات و اعصاب این قسمت‌ها می‌توانند دیافراگم، ریه‌ها، قفسه سینه و به طور کلی اعمال تنفسی فرد را کنترل کنند. عضلات شکم و پشت همچنین حالت تعادل فرد را حفظ کرده و به اتصال بخش بالایی ستون فقرات به بخش پایینی ان می‌پردازد.

در آسیب نخاعی سینه‌ای عضلات کمر، شکم و پاها بی‌حس شده و دچار مشکل می‌شوند اما معمولاً دست‌ها و بازوها مشکلی پیدا نمی‌کنند‌. در این نوع آسیب نخاعی مواردی مانند بی‌اختیاری در کنترل مثانه و روده، بی‌حسی در پاها رخ می‌دهد و در ناحیه تناسلی و رکتوم مشکل ایجاد می‌شود. گاهی برای درمان آن به جراحی روی می‌آورند و در موارد دیگری برای مداوا از تجهیزات محافظتی ارتوپدی و پزشکی نظیر آتل یا اسپلینت کمک می‌گیرند‌.

✅ آسیب نخاعی ناحیه کمری

بخش کمری ستون فقرات دارای ۵ مهره بوده و محل قرارگیری آن در زیر قسمت صدری و بالای قسمت خاجی است. این قسمت، وزن بیشتری را در مقایسه با سایربخش‌های ستون فقرات تحمل می‌کند و مهره‌های بزرگتری دارد. وقتی نخاع در این قسمت آسیب ببیند ناحیه پا و لگن دچار اختلال و بی‌حسی می‌شوند، اما قسمت‌های بالایی مشکلی پیدا نمی‌کنند. در این حالت فرد دچار بی‌اختیاری در دفع شده و حرکت او با ویلچر یا بریس امکان‌پذیر است.

✅ آسیب نخاعی ناحیه خاجی

ناحیه خاجی یا ساکروم به ۵ استخوان بخش مثلثی شکل خاجی مربوط می‌شود. وقتی به ناحیه خاجی یا ساکروم آسیب وارد شود در حس درد و کنترل آن، مشکل ایجاد می‌شود. اندام‌های داخل لگن شامل مثانه، اندام‌های جنسی و روده و نواحی پشت ران، کشالۀ ران، قسمت داخلی باسن و پرینه می‌شوند‌ وقتی در ناحیه ساکروم آسیب نخاعی وارد شود عملکرد آن با مشکل مواجه شده و دچار بی‌حسی می‌شود‌.

همچنین از عوارض آسیب نخاعی در این قسمت، احتمال ضعف کنترل و عملکرد پاها و اندام‌های ذکر شده در بیمار است یا او ممکن است توان راه رفتن را از دست بدهد یا شاید توانایی راه رفتن را داشته باشد. افرادی که به پوکی استخوان مبتلا هستند معمولا دچار شکستگی در ساکروم می‌شوند.

روش های درمان آسیب های نخاعی چیست؟

درمان آسیب‌های نخاعی به نوع و شدت آسیب و محل ضایعه بستگی دارد.‌  برخی از روش‌هایی که برای درمان ضایعات نخاعی رایج است عبارتند از:

• فیزیوتراپی و حرکت‌درمانی
• جراحی
• استفاده از فناوری‌های پیشرفته نظیر ایمپلنت‌های نخاعی، روباتیک و…
• درمان دارویی جهت کنترل درد، بهتر شدن عملکرد عضلات، کم شدن التهابات در ناحیه آسیب‌دیده
• نانوتکنولوژی، درمان‌های سلولی و تکنیک‌های نوین

 آسیب نخاعی با فیزیوتراپی چگونه درمان می‌ شود؟

یکی از روش‌های درمانی موثر برای آسیب‌های نخاعی فیزیوتراپی است که کمک می‌کند عملکرد فیزیکی و حرکتی فرد بهبود یابد. این نوع درمان با توجه به نوع و شدت آسیب، ناحیه آسیب‌دیده و نیازهای خاص فرد انجام می‌شود. از تمرینات فیزیوتراپی معمولاً برای بهبود قدرت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود کنترل حرکتی اجزای بدن کمک می‌گیرند.

از تکنیک‌های مختلف آن تمرینات مقاومتی، تعادل و کار با تجهیزات و وسایل فیزیوتراپی متناسب با نیازهای فرد هستند. با انجام فیزیوتراپی می‌توان درد را کاهش داد و قابلیت حرکت را بهبود بخشید تا فرایند بهبودی سریع‌تر و راحت‌تر پیش برود.

➕ درمان ضایعه نخاعی با طب سنتی

با طب سنتی و سوزنی می‌توان برخی از علائم و مشکلات آسیب نخاعی را بهبود بخشید. برای اینکه بدانید سوزن طب سوزنی چیست و چه انواعی دارد؟ این مقاله را مطالعه کنید. گیاهان دارویی وجود دارند که خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهندگی دارند این گیاهان می‌توانند درد و سایر علائم آسیب نخاعی را کاهش دهند. روش‌هایی که در طب سوزنی و ماساژ استفاده می‌شوند گردش خون و انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش داده و سبب کاهش فشار در ناحیه آسیب‌دیده می‌شوند‌. با این حال برای بهره‌گیری از طب سنتی برای درمان آسیب‌های نخاعی به نظرات و توصیه‌های پزشک متخصص هم توجه کنید.

➕ عمل جراحی

یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان ضایعه نخاعی، جراحی ستون فقرات است. این درمان در موارد خاص و برای اهداف خاصی استفاده می‌شود. انتخاب نوع جراحی با توجه به نوع و شدت آسیب و مکان آسیب‌دیدگی انتخاب می‌شود. از عمل جراحی برای تخلیه فشار از نخاع، تنگی کانال نخاعی یا حذف توده‌ها، ترمیم و اصلاح پارگی دیسک یا مهره‌های شکسته‌شده، قطعات استخوان و اجسام خارجی در ناحیه آسیب‌دیده بهره می‌برند. در مواردی با استفاده از ایمپلنت‌های نخاعی نیز معمولاً برای کاهش درد کمر و کنترل حرکتی و حسی بیمار کمک می‌گیرند.

سخن پایانی

آسیب نخاعی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد و سبب می‌شود رشته‌های نخاعی یا رشته‌های عصبی متصل به آن دچار آسیب شود. در این صورت زندگی فرد مختل شده و ممکن است کنترل حرکت قسمتی از بدن یا کل بدن را از دست بدهد. ما در این مطلب به آسیب نخاعی چیست و انواع و عوارض آن پرداختیم و در مورد روش‌های درمان آن صحبت کردیم.  اگر با مطالعه این مطلب باز هم به اطلاعات بیشتری نیاز دارید ما در بوژان طب آماده هستیم به سوالات و ابهامات شما پاسخ دهیم.